پاریس زیبا، عروس ِ همه‌ی شهرها که آرزوی شبی قدم زدن در خیابان‌های آن در دل گروه بزرگی از ملت‌هاست، امروز مصیبت بزرگی دیده است.
حمله به پاریس، حمله به ارزش آزادی، برابری و برادری‌ست. وقتی تروریست‌ها شیوه‌ی زندگی خود را با ترس می‌خواهند به نماد تمدن امروز و آزادی بشریت مدرن تحمیل کنند، قطعی‌ست که یک انسان مدرن در این دنیای نوین باید آن را محکوم و با قربانیان همدردی کند.
پاریس شهری شبیخون زده امروز ملیون‌ها حامی دارد اما این حمایت حسادت برخی از کاربران فارسی زبان را برانگیخته. آن‌ها که همکیشان خود و گروهی که به آن‌ها نزدیکی بیشتری داشتند را تنها گذاشته‌اند، از افرادی خورده می‌گیرند که از قربانیان یک حادثه تروریستی دلجویی می‌کنند. آن‌ها که لحظه به لحظه اخبار تروریسی در نقاط مورد نظر خود را دنبال نکردند، پروفایل پیکچر خود را تغییر ندادند، برای آن شهرها دعا نکردند و در هر کجای دنیا که بودند، در حمایت از قربانیان به سفارت مورد نظر نرفتند، خورده از ملتی می‌گیرند که مدنیت را شناخته‌اند و همگام با جامعه جهانی به محکومیت یک حادثه تروریستی پرداختند.
برای من که در توییتر در لحظه‌های ابتدایی حمله‌های چند جانبه تروریستی، پوشش زنده آن را دنبال کردم این مساله بسیار روشن بود که افراد فعال و نگران از حوادث تروریستی پاریس تا صبح با همدلی حضور داشتند و وقتی ظهر از خواب برخواستند، با کاربرانی روبرو شدند که در نگرانی و غصه‌های بامدادی همراه پاریس نشدند پس برای پاریس دعا نکردند.

شاید اگر ما هم پوشش زنده از پرس‌تی‌وی یا العالم یا المنار را تماشا می‌کردیم، امروز با مردم شیعه جنوب لبنان همراه می‌شدیم اما شبه نظامیان حزب الله که در حوادث تروریستی سراسر دنیا دست داشته‌اند، اجازه پوشش زنده را در آن مناطق نمی‌دهند و اساسا رسانه‌های به قول خودشان خودی را هم اجازه نمی‌دهند تا آن را پوشش دهند. از همین روست که حتی شبکه خبر رویداد پاریس را پخش زنده می‌کند اما در پوشش زنده یک حادثه تروریستی دست‌اش خالی‌ست.

حالا این کاربران که تحلیل‌هایی در حد ِ اخبار بیست و سی ِ صدا و سیما دارند به میدان آمده‌اند و همان روحیه ایرانی ِ دهه 80 و 90 خورشیدی را دنبال می‌کنند، آن‌ها به جای انجام کاری در راستای اندیشه، ایدلوژی و سلایق خود، سایر اقدامات مدنی را با بهانه‌های سطح پایین و بی‌خردانه زیر سوال می‌برند تا به این امید از قافله عقب نمانند. این دست از افراد به دلیل آن‌که می‌دانند اشتباه می‌کنند، از نادان‌ترین انسان‌ها هستند. همان‌هایی که باعث بقای یک جامعه بدوی همچون جمهوری اسلامی ایران‌اند و باید آنان را امت اسلامی نامید نه ملت ایران.

گروهی دیگر چپ شده‌های بدون مطالعه و آنارشیست‌های با کلاس‌اند، آن‌ها که اسیر پروپاگندای چپ‌ها شده‌اند، فقط می‌خواهند جامعه جهانی را که نظام سلطه می‌نامند بکوبند و از سر پارائی که ایجاد می‌کنند، بر ملت‌ها آن‌چنان مسلط شوند که برای هر مساله‌شخصی ملت تصمیم بگیرند و یا جامعه را در هرج و مرز چپاول کنند. آن‌ها که رویاهایی هرگز عملی نشده دارند به هر وسیله‌ای آویزان می‌شنوند و در گذشته هم نشان دادند که هزینه دادن جان انسان‌ها برایشان اندازه ایدلوژی ِ غیرواقع‌شان اهمیت ندارد، پس هم‌قطار داعش‌اند.

به نوبه خودم از اصلاح چنین روندی ناامیدتر شدم و گمان می‌کنم تا زمانی که چنین رویکردی در فضای شبکه‌های اجتماعی، به عنوان آینه‌ای از جامعه ایرانی، موجود است، به مدنیت نخواهیم رسید و افسوس.

در ساعات پایانی مذاکراتی تاریخی این پست را می‌نویسم، مذاکراتی که به گمانم با فشار مدنی و تلاش مردمی از صندوق رای گذشت و امروز به نتیجه خواهد رسید. در ساعاتی هستیم که رئیس سازمان انرژی اتمی گفته محدودیت را پذیرفته و اون‌ها مانع پیشرفت هسته‌ای ایران نیستند. حسن روحانی با شکر خدای خوداش گفته به وعده‌ اتخاباتی‌اش عمل کرده و نیروی انتظامی گفته در کنار مردم آماده‌ی برگذاری جشن پیروزی‌ست. از سوی دیگر روزنامه کیهان به عنوان یکی از مهم‌ترین تریبون دلواپسان در انتقادی اظهار کرده با این توافق توان هسته‌ای ایران نمایشی خواهد شد و زیر ساخت‌های تحریم باقی می‌ماند.

مطرح کردن «حفظ زیرساخت تحریم‌ها» از سوی دلواپسان به عنوان انتقاد از توافق احتمالی لوزان یکی از تلخ و طنز ترین طنزهای ِ تلخ ِ سیاسی ایران است. اگر رویه مذاکرات در دولت سید محمد خاتمی در رفع نگرانی آژانس و اقدامات بازدارنده برای ارسال نشدن پرونده به شورای امنیت سازمان ملل دنبال می‌شد، عملا زیرساختی برای تحریم‌ها شکل نمی‌گرفت. تحریم‌های سازمان ملل مشروعیت هر نوع تحریمی را به ایالت‌متحده آمریکا داد. به راستی آن‌چه امروز شاهد آن هستیم از بین نمی‌رود؛ زیرا تجربه‌ی موفق آمریکا در وضع پیچیده‌ترین تحریم‌های نفتی، بانکی، صنعتی و…، زیرساخت تحریم‌های آمریکاست و آن‌ها با یک فوریت جدی از سوی کنگره می‌توانند تجربه‌ای که دولت احمدی‌نژاد در اختیار آن‌ها قرار داد را بار دیگر به کار گیرند.

می‌دانیم تعداد سانتریفیوژ به معنی بالا رفتن درصد اورانیوم غنی شده است و از طرفی تولید سوخت هسته‌ای نیازمند ِ اورانیوم زیر پنج درصد است و غنی‌سازی اورانیوم بالای بیست درصد ضمن پر هزینه بودن اساسا ضرورت‌اش در مقابل به خطر افتادن امنیت ملی نباید باشد. اگر بحث استقلال را در نظر بگیریم و بگویم این حق یک کشور آزاد و مستقل است که درباره‌ی سرنوشت خوداش تصمیم بگیرد و اگر بگویم استکبار در شکل تازه‌ی خود با فشار بین‌المللی سعی دارد کشوری آزاد و مستقل را به سمت منافع خود هدایت کند، شاید درست باشد اما مگر ما بدون فروش نفت و صادرات می‌توانیم بقا داشته باشیم؟ و یا مگر ما با وارد نکردن برخی از اقلام مانند غلات می‌توانیم شکم مردم را سیر کنیم.  چطور می‌توانیم ادعای رفاه متناسب با یک کشور آزاد و مستقل را داشته باشیم اما ارتباط خودمان را با جهان قطع کنیم؟ قطعا استقلال یک «خانه» به عدم دخالت «همسایه» و سایر ساکنین دهکده است اما اگر من از تخم‌مرغ‌ام به او ندهم و او از شیر گاواش چطور مراوده کنیم؟ وقتی من سرمایه و توانایی خریدن گاو ندارم بهتر نیست تا پیدا کردن سرمایه خریدن یک گاو با همسایه‌ام مدارا کنم؟ دهکده جهانی بدون تعامل سازنده با ساکنان به ویژه ساکنان قدرت‌مند آن جای ناامنی‌ست. برای امنیت خودمان باید در تعامل باشیم.

ضمن این که ما می‌توانیم روی نقاط قوت‌مان مانند صادرات غیر نفتی مهمی همچون فرش، زعفران، پسته و… تمرکز داشته باشیم. پاکستان و ترکیه را می‌توانیم به کمک گاز به خودمان وابسطه کنیم و به جای دادن نفت و گرفتن ِ برنج ِ بی‌کیفیت هندی، گاز بدهیم و کوه نور دریافت کنیم.

اگر چه این درست است که ماهیت جمهوری اسلامی در خطر بوده اما به نظرم این وضعیت به نوعی از دست ِ حاکمانی که خرد بیشتری نسبت به کاسبین تحریم داشتند خارج شده بود. در هر حال به نظر می‌رسد تلاش مردم برای شکست دادن لج ِ رهبر جمهوری اسلامی و کاسبین تحریم که به دلواپسان معروف شدند به نتیجه رسیده و امروز ما در نزدیکی یک پیروزی بزرگ هستیم. این پیروزی آغاز کنشگری مدنی مردم برای مطالباتی ملی مانند رفع حصر است اما پیش از این با توجه به نیاز ِ تصویب توافق هسته‌ای از سوی مجلس شورای اسلامی، فشار افکار عمومی برای تصویب این توافق قدم اول ِ کنشگری پسا توافق است. از این روی جشن مردمی ِ پس از توافق اهمیت چندانی دارد و امیدوارم جامعه مدنی در این زمان ویژه توجه‌ی ویژه‌ای به کار گیرد.

با انتشار تصویری از نتیجه‌ی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، توجه برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی به احمد خمینی در لباس روحانیت شیعی جلب شد. کاربران شبکه‌های اجتماعی از توییت‌های طنز که اشاره به ویژگی اروتیک احمد خمینی دارد تا پست‌هایی که آقازادگی این فعال ِ اینستاگرامی را یادآوری می‌کرد واکنش نشان دادند. برای نمونه مهدی پرپنچی در صفحه کاری-شخصی‌اش با اشاره به امکان ادامه‌ی شغل پدر برای فرزندان روحانیون شیعی، این شغل را با ذات آقازادگی گریز ناپذیر دانست. همین طور سایت‌ها و خبرگزاری‌ها از طیف‌های متنوع سیاسی به تصویر فرزند ِ ارشد ِ مسئول حفظ و نشر آثار بنیان‌گذار نظام واکنش نشان دادند. پس از آن احمد خمینی در صفحه اینستاگرام خود با انتشار تصویری توضیح کوتاه‌ی نوشت. وی ضمن شرح ملبس شدن به لباس روحانیت به شکل غیررسمی و اشاره به محل و دلیل منبر رفتن‌اش به عدم تمایل برای انتشار تصویر معمم شدن پیش از ملبس شدن به شکل رسمی اشاره کرد.

به نظر می‌رسد این واکنش‌های سیاسی مخالف و یا با رویکرد انتقادی بیشتر نگرانی از ظهور یک چهره‌ی محبوب مردمی با دیدگاه سیاسی مخالفشان را دارد. انتقادگران که این روزها شاهد رقابت فرزند و برادر دو رئیس جمهور سابق ایالت متحد آمریکا یعنی جب بوش برای انتخابات این کشور و همین طور در طیف دیگر سیاسی رقابت همسر رئیس جمهوری سابق یعنی هیلاری کلینتون هستند، با اشاره به مساله‌ی مذموم شده‌ی «آقازاده» که در ادبیات امروز جامعه بارمعنایی منفی پیدا کرده، به تخریب چهره‌ی کاریزماتیک ِ این عضو خانواده‌‌ی با کاریزما پرداخته‌اند.

به گمانم اگر چه فروغی و رضا شاه تلاش کردند هویت ایرانی ِ تازه‌ای بسازند اما پروژه‌ی ملت‌سازی آن‌ها با شکست رو برو شد به طوری که وارث آن شاه ِ ناکام، زیارت بارگاه امام هشتم شیعیان در ایران را یکی از برنامه‌های شاهی خود می‌دانست. پس از صفویه با رسمی کردن مذهب شیعه و نهضت مشروطه که شمشیر ذوالفقار را در دست شیر ِ پرچم ملی قرار داد، توجه محمدرضا پهلوی برای شاه ِ شیعی بودن در ادامه با تشکیل حکومت شیعی جمهوری اسلامی موجب تقویت هویت ِ ایرانی-شیعی شده.

حالا چه بخواهیم و چه نخواهیم مرجعیت اگر چه کمرنگ شده اما روحانیت هنوز نفوذ عمیقی در بین عموم مردم ایران دارد. این را خیلی از اپوزیسیونی‌ها و طیفی که به دلواپسان معروف شدند می‌دانند و احمد خمینی به دلیلی گرایشی که به چپ ِ اسلامی ِ میانه دارد، مخالفان بسیار و پایگاه ِ اجتماعی مناسبی دارد. در اینستا مانند یک نوجوان ایرانی طرفداری تیم محبوب‌اش است، تصاویر جذابی آپلود می‌کند، در مناسبت‌های مختلف همگام با جامعه مومن واکنش نشان می‌دهد، بسیار چهره‌ی جذابی دارد و به دلیل جد پدری بسیار بیشتر از هر فرد از خاندان ِ معروف سیاسی مورد توجه است. این سلیبریتی ِ خاندانی حالا با روحانی شیعی شدن می‌تواند تا نک قله سیاسی رژیم حاکم، یعنی رهبری، صعود کند. از طرفی به نظر می‌رسد رهبری فردی که در شبکه‌های اجتماعی فعال است مشارکت‌پذیر و همراه با تعامل خواهد بود. تعامل یک روحانی ایرانی-شیعی با مردم ایرانی-شیعی نیز بقای جمهوری اسلامی را در پی خواهد داشت و این زنگ خطر بزرگ برای اپوزیسیون است. از سوی دیگر حکومت مشارکت پذیر ِ طیف ِ چپ ِ اسلامی جای تنگی برای راست میانه دارد طوری که راست تندرو در آن جا نمی‌گیرند. راست تندرو پروژه‌ی حکومت اسلامی به جای جمهوری اسلامی را دنبال می‌کند و کسی مثل احمد خمینی و اساسا خاندان رهبر مردمی ِ انقلاب 57 برای آن‌ها بسیار خطرناک است.

از این روست که حمله‌ به احمد خمینی را یک واکنش عادی سیاسی و تلاش برای تخریب چهره‌ی بسیار جوانی می‌دانم که شاید در آینده تاثیر بزرگی در سیاست ایران بگذارد. این حمله از جنس حمله به سید محمد خاتمی، اکبر هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی‌ست، افرادی که نقش آن‌ها با بقای جمهوری اسلامی گره خورده.

دارم به عکس مادر سعید زینالی نگاه می‌کنم که در کنار نسرین ستوده پرسیده: «سعید ِ من کجاست؟». 15 سال از ربایش سعید زینالی گذشته و این مادر تنهای تنها منتظر یک خبر از او بوده، در دولت خاتمی، احمدی‌نژاد و حالا روحانی که در اون زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده و حالا رئیس اون شده. امیر اعتمادی بزرگ در صفحه فیسبوکش برای توضیح این عکس نوشته: «حسن روحانی، رییس کنونی جمهوری اسلامی، در زمان قیام دانشجویی ۱۸ تیر ۱۳۷۸، رییس “شورای عالی امنیت ملی” بود. او از قضا دستور سرکوب و برخورد “شدید” و “قاطع” با معترضان را خودش صادر کرد و به عنوان سخنران راهپیمایی حکومتی ۲۳ تیر ۱۳۷۸، آن‌ها را “آّشوب‌گر” و “فرصت‌طلب” خواند که حتی «خیلی پست‌تر و حقیرتر از آن هستند» که بشود به آن‌ها لقب “برانداز” داد. (متن کامل سخنرانی روحانی: http://ow.ly/Ic0lY)». پیش‌تر صحبت شده سعید زینالی در زندان به شهادت رسیده. به هر حال او شهید شده که نظام درباره او اطلاع‌ رسانی نکرده و این‌قدر بی‌وجوده که یک مادر رو از روح فرزندش گرفته و حتی جسم او رو برای مرثیه خوانی‌ تحویل نمیده.

تمام این‌ها در این روزها و شرایط بد روحیم به من حس شرمندگی میده، این که من نتونستم در مقابل مادر سعید کاری انجام بدم. خیلی خوشحالم یکی این عکس رو گرفته و یک نفر دیگه کنار مادر سعید ایستاده. خوشحالم مادران ستمدیده از نظام جمهوری اسلامی کنار همدیگه هستند اما خیلی برای خودم متاسفم که کاری برای مادر سعید نکردم. امیدوارم فعالین سیاسی-مدنی در ایران بتوانند جبران بی‌عرضگی کسی مثل من رو کنن.

پیوست به پست: تصویر مادر سعید زینالی در کنار نسرین ستودهپی‌نوشت: نفسم در نمیاد / جمعه‌ها سر نمیاد.

ترکیبی شیمیایی که صورت را با تن می‌سوزاند، زیبایی را می‌شوراند و خون را در صورت دختران عقده می‌گذارد. اسیدپاشی که در اصفهان رخ داد یک حرکت زشت، ناپسند و جنایت‌کارانه بود اما موضوع امروز نیست. این عمل زشت بیشتر از طرف مردان ِ نادان جامعه برای سوزاندن صورتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که عقده‌ی قدرت زیبایی دختری را در دل دارند.

اسیدپاشی در اصفهان را رسانه‌ها و مردم در فضای نیمه‌باز ِ پس از بهار92، به مساله حجاب اجباری مرتبط دانسته‌اند. به نظر مردم و ناظران این اقدام از تندروی انحصارطلبانی‌ست که امروز قدرت را از دست رفته می‌بینند. تحریک زشت افراطیون ِ متحجر مانند مصباح‌یزدی و ائمه جمعه‌ای که نان ِ تحریک مردمان متدین را می‌خورند، قطعا یکی از تاثیرگذارترین عوامل چنین رویداد جنایت‌کارانه‌ای‌ست. بدون شک مساله حجاب اجباری که در قانون اساسی نیامده، می‌تواند در یک مجلس مردمی و با حمایت قاطع مردم از بین برود. این حمایت قاطع زمانی شکل می‌گیرد که خواست جامعه مدنی و طبقه متوسط مدرن شهری، بیشترین نزدیکی را با مردم سنتی و قشر متدین داشته باشد.

جامعه مدنی که پس از دوم خرداد شکل مناسب‌تری به خود گرفت امروز پس از بهار88 به جایی رسیده که حساسیت خود را در مسائل مختلف نشان می‌دهد. همین جامعه به کمک شبکه‌های اجتماعی درخواست عفو و بخشش را به مردم، کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان ِ ورزقان را به دولت و حتی مسئولیت‌هایی نیز به مردم و دولت آموزش می‌دهد.

در مقابل جنایت اسیدپاشی اصفهان جامعه مدنی با حساسیت موضوع را آن‌چنان پر رنگ کرد که عملا مسئولان دولتی نمی‌توانستند در این باره سکوت کنند. آن‌ها که از پشت‌پرده این اسیدپاشی مطلع بودند با نسبت دادن این اقدام زشت به آن‌چه «دشمن» می‌خوانند باز هم مساله را توطئه‌ای از خارج عنوان داشتند و روی این حماقت همیشگی تاکید کردند. بدون شک انحصارطلبانی چون احمد خاتمی که پیش از این گفته بود برای مبارزه با بدحجابی باید خون ریخته شود، نمی‌تواند جز پاک کردن صورت مساله، تئوری توطئه و ایجاد وحشت برای رسانه‌ها و مردم در جهت بریدن صدای اعتراض‌ آن‌ها کاری کند. قطعا مسئولیت اصلی چنین اقدامی حتی اگر خودسرانه باشد متوجه‌ی آیت‌الله طباطبایی‌نژاد و آیت‌الله رهبر امامان جمعه دائم و موقت اصفهان و امثال مصباح، علم‌الهدی و احمد خاتمی‌ست. مردم این‌ها را می‌دانند و به خیابان آمدند و حتی نسبت به حجاب اجباری اعتراض کردند. حتی شوخی احمقانه‌ای که گروهی با پاشیدن آب روی زنان عابر پیاده انجام دادند، باعث نشده شجاعت مدنی از دست برود و دقیقا برعکس ما شاهد تقویت حضور زنان و دختران معترض هستیم. شاید آن‌ها وقتی برای اعتراض به خیابان می‌آیند یک لحظه به فکر حمله‌ی اسیدی مزدورانی بیافتند که در عاشورا از روی مردم رد شدند اما باز هم برای استیفای حقوق خودشان شجاعانه حاظر می‌شوند.

همه‌ی این اقدامات که خوب و موثر است مساله من برای نوشتن این پست نیست. دو ویدیو در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، یکی روسیاهی مرد ایرانی‌ست و دیگری چالش چک زنانه. دو مرد ایرانی با به چالش کشیدن وجدان عمومی عملا در راستای مبارزه با سکسیزم قدم برداشته‌اند، به ویژه ویدیو مردی که صورت خود را سیاه می‌کند و می‌گوید بابت ترمزهایی که پای دختران و زنان زده می‌شود رو سیاه است. شما در این ویدیو تاثیر موثر فعالان زن و مدافعان حقوق جنسیتی را می‌بینید که به شکل خلاقانه‌ای از سوی مردم و جامعه مدنی به نمایش درآمده و بدون شک از صدهزار مقاله تاثیرگذارتر است. البته آن مقلات به ما این قدرت را می‌دهد تا بدانیم و بیشتر فکر کنیم اما چنین کنش‌های خلاقانه‌ای تلاش‌ها را به ثمر می‌نشاند. در این جا به سهم خودم از این برادر عزیزم که با چنین کاری نشان داد هنوز هم شرف هست و می‌شود کاری کرد، سپاس‌گذارم.

پیوست به پست: رو سیاهی یک کاربر ایرانی از سکسیزم و مساله اسیدپاشی

خارج از پست: با دیدن این ویدیو تحت‌ تاثیر قرار گرفتم و پست رو نوشتم.